Introductie

Het gevaar van oververhitting in de Belgische en Nederlandse zomers wordt soms nog onderschat. Oververhitting is een reëel gevaar en kan zeer snel dodelijk zijn bij chinchilla's.

Daarom plaats ik hier informatie en ideeën die ik uit eigen ervaring heb opgedaan en ook nuttige ideeën die ik op andere manieren heb opgestoken, zoals via informatie van Stichting Vida Nueva. Op hun site vind je trouwens een belangrijk gedeelte over hoe snel in te grijpen mocht er toch een chinchilla oververhit raken.

Klimaat: temperatuur en vochtigheid

Hoewel deze beestjes in hun oorspronkelijke leefomgeving op de hoogvlakten van Peru en Chili konden omgaan met extreme temperatuurwisselingen, kan je dit niet vergelijken met het klimaat in Belgie en Nederland, waar de luchtvochtigheid veel hoger is, tot 60% en meer. Bij een hoge luchtvochtigheid is de chinchilla namelijk veel gevoeliger voor warmte (net als wij). Een te lage luchtvochtigheid (minder dan 25%) is ook af te raden.

Chinchilla omgevingstemperatuur

Chinchilla's voelen zich het prettigst bij een stabiele omgevingstemperatuur van 16-18 graden Celcius. Bij temperaturen boven 26 graden dien je extra op te letten - en zeker in combinatie met een hoge luchtvochtigheidsgraad.

Er bestaat een vuistregel (zie oa. Chincare) dat als de som van de temperatuur in Fahrenheit en de vochtigheidsgraad (in percentage) groter is dan 150, je chins in zeer groot gevaar zijn.
Dit betekent echter niet dat je safe zit indien de som van temperatuur en vochtigheid lager is dan 150. Er hangt ook veel af van hoe lang de hoge temperaturen of vochtigheid aanhouden en van de chins zelf.

Als algemene richtlijn kan je stellen dat als jij het te warm hebt, je chins er zeker last van zullen hebben. Zij hebben geen zweetklieren zoals wij, en kunnen ook niet even hun jasje uitdoen.

Alert zijn op symptomen van oververhitting

Dat de chins het warm hebben, kan je merken aan hun oren: die zien er dan roziger/roder uit dan normaal. Hun grote oren dienen onder andere om de warmte af te voeren.

Ze worden ook slomer en gaan sneller op hun zij liggen omdat ze zo beter afkoelen.

Andere symtomen kunnen diarree zijn en moeilijker ademhalen; soms ook stuipen.

Chinchilla's kunnen door de warmte ongemerkt in een "slaap" wegglijden en overlijden. Je mag ze dus wel even storen ter controle, en indien nodig zorgen dat ze even in beweging zijn omwille van de bloedcirculatie.

Snel ingrijpen is cruciaal

Mocht het misgaan, is het belangrijk om zeer snel in te grijpen om de chin te laten afkoelen en de bloedsomloopte herstellen... Dompel de chin liever NIET onder in water (shock, longontsteking). Wat je wel doet, is hem naar de koelste kamer brengen, een vochtige handdoek over hem heen leggen en te drinken aanbieden. Zijn pootjes en oren kan je wel bevochtigen met koel water.

Als je er snel genoeg bij bent, is het mogelijk je chin te redden.

Preventie: chinchilla's koel houden

Airconditioning is natuurlijk ideaal. Er bestaan verplaatsbare airconditioning systemen vanaf zo'n 500 euro. De prijs hangt sterk af van de grootte van de ruimte die gekoeld moet worden. Een airco haalt vaak ook de vochtigheidsgraadnaar beneden.

Een mobiele airco heeft het nadeel dat de warme lucht door een buis moet afgevoerd worden. Door de kier in het raam waarlangs de warme lucht naar buiten geleid wordt, kan dus weer verse warme lucht naar binnen, wat het koeleffect beperkt.

Al bij al is een airco een investering die het overwegen waard is omdat je er zelf ook van meegeniet en er een stuk gemoedsrust in de zomer bijkrijgt.

Maar ook zonder airconditioning kan oververhitting voorkomen worden, mits voorbereiding en voldoende voorzorgsmaatregelen.

Koelte rond de kooi

Luchtige kooi

Een open kooi met langs alle zijden gaas is beter dan een gesloten kooi. Tocht moet echter vermeden worden.

Plaats van de kooi

De kooi mag niet in de zon staan. Let er ook op waar in huis de kooi zich bevindt. De noordkant of de zuidkant kan veel verschil uitmaken in temperatuur.

Ventilator?

Een ventilator verkoelt lichtjes door de lucht te laten circuleren. Richt de ventilator niet rechtstreeks op, maar langs de chinchilla's (tocht kan het ontstaan van longontsteking in de hand werken). Wanneer je overdag uit werken gaat, kan je een tijdschakelaar gebruiken om de ventilator automatisch te laten aanschakelen en weer uit.
Omdat chinchilla's geen zweetklieren hebben en een ventilator op hen dus niet hetzelfde effect heeft als op ons, fabriceren sommigen een "Doe-het-zelf- airconditioning" door de ventilator over een emmer ijswater heen te laten blazen en zo de lucht te koelen. Nadeel hiervan: je brengt vocht in de lucht...

Denk er ook om

... om de gordijnen te sluiten zodat de zon de kamer niet extra opwarmt, vooral wanneer je het huis uit gaat: alles lijkt OK wanneer je vertrekt, en wanneer je thuiskomt staat de zon vol op de ramen te schijnen...

Verkoeling in de kooi

Het zandbadlaat je ter beschikking, maar dan wel in een open kom. Zand is koel (als het niet in de zon staat).

Bepaalde voorwerpen in de kooi kunnen verkoeling brengen.

Koude flessen

Goed afsluitbare flessen of potjes met bevroren waterkan je in een handdoek wikkelen en in de kooi leggen.

Denk er hierbij om dat chins niet aan plastic mogen knagen. Gebruik dus geen plastic flessen zonder toezicht, hoe goed je ze ook "inpakt"... je zou bij thuiskomst anders weleens een natte kooi en chins kunnen aantreffen.
Glazen flessen zouden kunnen stukspringen in de vriezer, dus doe ze niet te vol. Hou er rekening mee dat een glazen fles of pot in geen geval mag kunnen stukgaan in de kooi.

Ik vind ijzeren drinkbussen of kruiken persoonlijk erg handig.

Op een Engelstalig forum las ik ooit de tip om volle conservenblikken in te vriezen. Dat lijkt me ook wel een goed idee. Knaagvrij en lekvrij.

De handdoeken (of oude sokken) rond de flessen of kruiken gebruik ik om nattigheid in de kooi te beperken en de koude langer vast te houden.

Koelelementen

Kunnen ook soelaas bieden. De chin mag hier absoluut niet aan knagen: het omhulsel is plastic en de inhoud is giftig. Je kan de elementen bijvoorbeeld in een blikken doos stoppen of op het dak (koude zakt) of onder de bodem bevestigen. Een metalen dak of bodem geleidt op dat vlak het beste.

Stenen en terracotta

Tegels van steen voelen koel aan. Je kan deze ook eerst een poos in koelkast of vriezer leggen om het effect te versterken.

Een terracotta kruik heeft een isolerende werking en is een goed idee voor je chinchilla's met name in de zomer, maar als de chinchilla's er met zijn allen samen inkruipen, is het effect natuurlijk weg. Vooral wie achteraan in de kruik zit, kan het benauwd krijgen. Dit los je op door extra verluchtingsgaten in de terracotta potten te maken (boren).

Ijsklontjes?

Sommigen plaatsen een schoteltje met ijsklontjes bij de chins om aan te knabbelen. Het knabbelen aan ijsklontjes zou volgens anderen de tanden kunnen doen barsten, de tong beschadigen of leiden tot darmproblemen.
Daar spreek ik me niet over uit. Eigenlijk vind ik een kommetje met ijsklontjes gewoon tot onnodige nattigheid in de kooi leiden en het verkoelend effect verwaarloosbaar. Het is mogelijk wel leuk om te zien hoe een chin aan een smeltend ijsklontje bijt.

Wees voorbereid

... en wacht niet tot het plots te warm weer is, maar zorg van te voren dat je die flessen, ijzeren kruiken en/of tegels in de vriezer hebt liggen, klaar voor gebruik.

Activiteit

Van inspanning krijgen chinchilla's het extra warm.

Loopwielen

Haal loopwielen liever uit de kooi als het te warm is. Zeker de chins niet in zo'n plastic loopballaten lopen.

Playtime

Vermijd overmatige inspanning (urenlang laten loslopen) en stresstoestanden (achterna jagen van de chin).

Een goed idee is om de chins op de koele badkamervloer te laten lopen.

Water

Zorg ten allen tijde voor vers koel water in het drinkflesje. Je chins hebben meer behoefte aan water dan anders, en in lauw water kunnen zich ook extra snel bacterieën vormen.

Hygiëne

Tot slot dient er in de zomer extra aandacht besteed te worden aan de hygiëne in de kooi. Vliegen kunnen ziektes verwekken, hooi gaat sneller schimmelen, en een vochtige bodembedekking is altijd uit den boze.